(Trênđây là lá thơ viết lỡ dở,củaai viết cho ai tôi khôngbiết. Thơ viết trêngiấy tập họctrò, chữ nhỏ li ti,nhưngđẹp và rõ nét. Tìnhcờ, tôinhìnthấy nó trong xấp giấy gói hàngcủa bàbánxôi đầu ngõ Ngô TùngChâu, vì tò mònêntôi xin.Về nhà, đọc thơ màlòngnghe rưngrức. Rồithắcmắctại saongườiviết khônggởiđi, để nóphảiranằmchungvớigiấy vụngói hàng? Mộtphầnvì vậy mà tôi đã mang nó theo khi tôi vượt biên, để bây giờ tôi chéplạigởiđăng đây đóvớihyvọngcóngườiđọc vànhậnrathằngbạncònkẹtlạimà viết cho ông ta ít hàng, đại khái : « X. ơi ! Tao nè ! Tao đã đọc được thơ mầy… » Chỉ bao nhiêu đóthôi, tôicũngthấymãnnguyện).
Tiểu Tử
***
Tụi bây biết không? Bây giờ tao đilàm bằng xe đạp. Tụi bây đừngcười. Tao khônggiỡnđâu. Hồi xưa,hồitrước1975, trong bọn mấy đứa tụimình, tao làthằngtếu nhứt. Tao hay kể chuyệntiếu lâm, hay bịa chuyệnnày chuyệnnọ đểchọccười, để pháphách cho vuivớinhau. Nêntụi bâythườngnói: “Coichừng! Nónóicáigìmìnhphảixin keo coi có đúng không, rồi hãy tin”.Hồi đó, khác. Bây giờ, khác. Tụi bây đi hết rồi, chỉcònmìnhtao kẹtlại. Nói thiệt haynói dócđều khôngcònýnghĩagìnữa,cũngkhông còngiá trị gìnữađốivớitao. Bởivì khôngcònai để giỡn, khôngcònlòngdạ đâu để giỡn, vàcáicườicủatao đã vượt biênđâu mất từ lâu…
Điều ngộnghĩnhlà, bây giờ, bất cứ chuyệngì tao kể rachắcchắntụi bây đều khôngtin ráo! Bởi vì tụi bây đã di tản trướcngày 30thángtư 1975, khôngthấy khôngbiếtnhữnggì đã xảy ra ở trong nước,làm sao mà tin ? Vảlại“nhữnggì đã xảy ra” đã khôngxảy ra theo quy luật thôngthường. Tất cả đều bị xáotrộn, đảo lộn mộtcáchnghịchlý đếnnỗi tao làngườisốngtrong đó mà lắm khi taophảitự hỏi: “Làm sao có thể như vậy được ?”. Vậy mà nó đã “như vậy được” tụi bây à ! Khó tinnhưngcó thật ! Chonên,nhữnggì tao viết ở đây cho tụi bây hoàn toàn lànhữngchuyệncó thật mà… khó tin đó.
Ngoài ra, trong cuộcsốnghằngngày, tao cứ phảinghe ra rảnóiláonói dóc, cứphảiluônluôn nóiláonói dóc… Nào là “Đã vượt chỉ tiêu 150%” (Chỉ tiêu là con số đã được ấn định trướccho mức sảnxuất, khôngbiết là bao nhiêu,nhưngthấy thángnàocũngvượt, năm nàocũngvượt, ngành nàocũngvượt – taophải…dịchnhữngchữ mới rõ ràng ra như vậy cho tụi bây hiểu, bởi vì bây giờ mìnhkhôngcònnói giốngnhưhồitrướcnữa). Nào là “Đã hồ hởi phấnkhởi đilàmnghĩavụ”nghĩalà đilàmcáinghĩavụ gì đó mộtcách… khoái trá sôi động bởi vì biếtchắcrằngkhôngđicũngkhông được. Nào là “Hoàn toàn nhất trí” ( Bây giờ không nói nhứtnữa, mànói nhất. Nghe…cáchmạng hơn),nghĩalà “đồng ý hoàn toàn”, cho nó rồi, kẻo khôngthì… kẹt lắm. Mọingườiđều “nhất trí” hết màmìnhkhông“nhất trí” thì nó… lòi ra coi không giốngai. Thành ra “nhất trí”cũngcónghĩalà “phải làm như mọingười”. Tụi bây hiểuchưa? Nào là “Làm việcrất lànăngnổ”. Tao nghĩchắckhỏicần dịch. Tụi bây cứ nghe “nó… lốp bốp” là đoán racái nghĩacủanó rồi.
Đại khái làlàm việcgiốngnhư có cờ phất trốngkhua, có loa trênloa dưới ồn ào,còn lè phè suốt buổihút thuốcuống trà là chuyệnkhác… vân vân và vân vân… Kể khônghết !
Sau bao năm dàisốngtrong môi trườngnhư kể trên, “cáithèm” rất lớncủatao là đượcsống thật,nói thật. Chonên, viết cho tụi bây giốngnhư tao được…giảiphóng. Vậynhữnggì tao kể ra đây, tụi bây khỏiphảixin keo !
Bây giờ, tao đilàm bằng xe đạp. Vẫnlàm ở sở cũ. (Còn đượclàm việcở sở cũ là may đó nghen. Nhiềungườibị đổi đi nơi khácxa hơnvàthường thì ở một ngành nghề khôngdínhdấp gìvớiphần chuyên môncủamìnhhết. Cáchmạng mà !). Cái xe hơi concóc , tao đã cho nó lênnằmtrênbốn gộc cây đểbánlầnbánhồibốn bánh xe,cáibình điện,cáiđề-ma-rơ… Hầu nhưthángnào taocũngphải bánmột món gì trong nhà, bởi vì lươngcủatao cộngvớinhữnggì vợ tao và hai con gái lớn kiếm được hằngtháng… khôngđủsống. Tìnhtrạngđó bắt đầu từ sau hai “trận” Nhà Nước đổi tiền.
Đạp xe riết rồicũngquen. Khoảngcáchtrên mười cây số từ nhà đến sở, tao coi như “pha”. Chỉ bựcmìnhlà xe đạpcủatao hay sút sên khi nó “nhảy” ổ gà. Mà đường sá bây giờ, ổ gà ở đâu nó… lòi ra nhiều quá. (Người tanói Mỹ rút đi, đểlạitoàn là đồ giả không– tao nghe saochépvậy !). Cho nên, ở nhiều đoạn đường, taolái xe tránh ổ gà giốngnhưngườisay rượu ! Vậy mà có hôm vẫn cứ sút sên vì “nhảy” ổ gà, chonên,vào tới sở hai tay taothườnglấm lem dầu, đất, mà áo quần thì ướt đẵm mồ hôi.
Bây giờ, taolàm việc“thôngtầm”,nghĩalà làm suốt tới chiều rồi về sớm khôngcó về nhà ăn cơm nghỉ trưa nhưhồitrước. Vì vậy, mỗi sáng tao mang theo một lon ghi-gô cơmvớivài miếngcá mặn để ăn tạibàn viết buổitrưa. Chiều về sớm, tao có bổn phận nấu cơmlàm đồ ăn –nhữngmón tầm thườngnhư hột vịt luộc hột vịt chiên…vv – bởi vì giờ đó vợ con taocònkẹt ở tổ may thêu tuốt trong Gò Vấp. Ờ…bây giờ tụi nócũngđạp xe đilàm xa như tao vàcũngđi hằngngày như tao. Đổi đời mà….
Mỗi sáng đilàm, lúc nào taocũngđem theo cáigiỏ đi chợ treo tòn ten ở ghi-đông, giốngnhư đi chợ chớ khônggiốngđilàm ! Bởivì trong sở thườnghay… bất thầnbáncho nhân viên (gọi là “phân phối” chớ khônggọi là “bán”, nghe có vẻ như được… cho,nhưngmìnhphảitrả tiền !) cá, raucải… vv. Tuy khôngnhiều và khôngđược lựa chọn vìphải… bắt thăm trúnglô nào lấy lô đó, nhưngrẻ hơnngoài chợ thành racũngđỡ. Cho nên, đilàm việcmà ngày nàocũngnhóng nhóng hỏi thăm “coi bữa nay có phân phối gì không?” và chiều về đến nhà,thằngcon tao –thằngút đó, tụi bây nhớ không? bây giờ nó lớn đại rồi – chạy ra mở cổng lúc nàocũnghỏi: “Bữa nay có mua được gì khôngba ?”. Và hôm nào thấy trong giỏ có đồ gì để ăn là mắt nó sáng rỡ. Tộinghiệp,sốngtrong sự thiếu thốn triền miên, có đứa nhỏ nào, cóngười lớn nào mà khôngnghĩ đến miếngăn ?
Bây giờ, tao hút thuốclá vấntay. Tao tự vấn lấy. Khôngphảitao muốn lập dị mà vì tao không đủ tiền mua loại thuốcđiếu kỹ nghệ thôngthường (Ờ ! Nghèo đếnnướcđó. Tụi bây có tin không?) Mới đầu, tao vấnthuốcrê Gò Vấp. Nó nặng muốn… tét phổi ! Về sau, tao bắt chước thiên hạ mua thuốc lá LạngSơn đã xắt sẵn – nghenói là giốngthuốc Virginia, mấy ông ngoài Bắc bảo thế ! – đem trộn vớithuốcGò Vấp, hút thấy được. Vậy là mỗi khi muốn hút, tao cứ tà tà xé một miếnggiấy quyến, tà tà rứt một miếngthuốckéo cho dài dài ra khi để lênlònggiấy, rồi đặt hết tâm tưvào mấy ngón tay (củacả haibàn tay đang chụm đầulạinâng nhẹ giấy và thuốc!) để ém, lận, cuốn, xe… cho điếu thuốcđược tròn đều trướckhi đưa lên lưỡi liếm. Xem thật “ung dungnhàn hạ”. Giống như một nghi thức. Và tao có quyền tà tà vấnthuốcnhư vậy bất cứ ở đâu, bất cứ lúc nào: trong khilàm việc, trong các buổihội họp họctập, và cả ngay trướcmặt ông xếpcủataonữa(Bây giờ gọi là “thủ trưởng”, nôm na là “cáiđầu đứng đầu”. Còncáiđầu cócáigì trong đó hay khônglạilà chuyệnkhác). Chonên, hút thuốcvấn– đốivớitao – giốngnhư là mộtcách thoát tục,cái“tục” quá… tục mà tao đangsốngbây giờ. Tuy nhiên, sao tao vẫn nghe thèm điếu thuốc ba số năm là loại thuốcmà mấy chục năm tao đã hút ! Làm như mùi vịcủanócònnằmở đâu trong máu trong xương. Nhiều đêm trở giấc, tao nghe thèm ray rứt, thèm chảynướcmắt !
Chiều hôm qua, trênđường về nhà, đạp xe tới chợ Tân Định thì trời bỗng đổ mưa. Tao tấp vô đụt mưa dưới mái hiên tiệmnướcnằmở góc đường dọc hôngchợ (tao quên tên) và đường Hai Bà Trưng. Lúc đó, cỡ gần năm giờ (đồng hồ tay, tao đãbántừ lâu,nêntừ lâu, tao chỉ… đoán giờthôi!). Trong tiệm thấy lai rai cóngườiăn uống.
Tao đã đứng sátvào vách vậy mà giócũngtạt mưavào ướt hết phía dưới chân. Một lát, tao nghe lạnh chân. Rồi tao nghe đói. Cái đói đến mộtcách đột ngột, giốngnhư nó chui từ dưới chân chui lên. Hồi nãy đạp xe trênđường, tao có thấy đói đâu, mặc dù buổitrưa tao chỉ ăn có một lon ghi-gô cơmvớiít mắm ruốc – dĩ nhiên là tao có uống thật nhiều trà, thứ này, loạithườngthôi, trong sở ( Bây giờ gọi là “cơ quan”) có chị nhân viên tối ngày cứ châm đầy bình chomìnhuống “líp” – Vậy mà bây giờ taolạithấy đói. Có lẽ tại vì lỗ mũi tao nghe mùi hủ tiếu, mùi mì. Ờ… tụi bây khôngbiết chớ từ lâu rồi – tao khôngnhớ là bao nhiêu lâu,nhưngchắclà lâu lắm – taochưađược ăn mì. Bây giờ đứng đây, bên đường ngang hôngchợ Tân Định, phía trên gió, vậy mà vẫn “đánh hơi” rõ mồn một mùinước lèocủaxe mìnằmbên đường Hai Bà Trưng, phía dưới gió, rõ như hơicủanướclèo đang bốc lên ngay trướcmũi ! Tao nuốtnướcmiếng.
Thèmquá ! Tao thèm ăn ngay một tô mì ! Thọc tayvào túi quần, tao đụng hai tờ giấy bạc. Móc ra xem thì ra là hai đồng. Tao chỉ có ngần đó thôi! Nhưng hai đồng, đủ để ăn một tô mì rồi ! Thì ăn… đại một tô cho nó đã ! Tao dợm bướcvào tiệmnướcbỗng nhớlạivợ taohồisáng khi trao cho tao hai đồng đó, có dặn: “Chiều, anh ghé chợ Cây Quéo mua 6cáihột vịt và nửa giỏ rau. Về, anh bắc nồi cơm bỏ vô luộc trước. Chừng mẹ con em về, emlàmnướcmắm rồi dầm cho nhà ăn.” Hình ảnh cả nhà tao 7 đứa quây quần bên “nửa giỏ rau và 6cáihột vịt” và hình ảnh tao mộtmìnhngồi ăn tô mì…làm tao khựnglại. Tô mì mà tao muốn ăn, thèm ăn, là cả một bữa ăncủagia đình ! Tao không thể đổi được. Thà là tao nhịn thèm. Thà là tao chịu đói để về ăn chungvớivợ con. Ăn thứ gìcũng được, ít nhiều gìcũngđược, dở ngon gìcũngđược. Miễn là ăn chungvớitụi nó. Để thấy rằng cuộcđời tao bây giờ chỉcònlạicó tụi nó là quíthôi! Tao nghe thương vợ thương con vô cùng. Và tao cũngnghe thương thân tao vô cùng…
Tao đứng yênnhìnra mưa bỗng nghe hai má củamìnhướt ướt. Tao đưa tay lên vuốt mặt mà nghĩ rằngmìnhvuốtnướcmưa trênmá…
No comments:
Post a Comment